Nhắc đến Incoterms 2010, không ai là không biết đến 11 điều kiện thương mại quốc tế được sử dụng rộng rãi trong hoạt động xuất nhập khẩu. Nhóm F trong Incoterms 2010 nổi tiếng với việc “chia sẻ” trách nhiệm giữa người bán và người mua. Một trong những điều kiện tiêu biểu của nhóm F là FCA – Free Carrier, hay còn gọi là “Giao cho người chuyên chở”.
Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào tìm hiểu về điều kiện giao hàng FCA. Hãy cùng với Shiba Express đi tìm hiểu nhé
FCA là gì?
FCA, viết tắt của Free Carrier, là một trong những điều khoản quan trọng trong Incoterms 2020 được sử dụng rộng rãi trong thương mại quốc tế. Điều khoản này quy định trách nhiệm và nghĩa vụ của người bán và người mua trong quá trình vận chuyển hàng hóa, giúp cho việc giao dịch quốc tế trở nên rõ ràng, minh bạch và an toàn hơn.
Theo điều kiện FCA, người bán được coi là đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng khi họ đã:
- Đóng gói hàng hóa theo yêu cầu của hợp đồng mua bán.
- Làm thủ tục xuất khẩu (nếu có).
- Giao hàng cho người chuyên chở do người mua chỉ định tại một địa điểm đã định.
- Thông báo cho người mua về việc hàng hóa đã được giao cho người chuyên chở.
Sau khi hàng hóa được giao cho người chuyên chở, người mua chịu trách nhiệm cho tất cả các rủi ro và chi phí liên quan đến hàng hóa, bao gồm:
- Phí vận chuyển.
- Phí bảo hiểm.
- Thuế nhập khẩu.
- Mọi rủi ro mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa.
Điều kiện FCA có thể được sử dụng cho mọi phương thức vận chuyển, bao gồm cả vận tải đa phương thức. Tuy nhiên, điều kiện này thường được sử dụng cho vận tải đường bộ, đường thủy và đường hàng không.
FCA là một điều kiện giao hàng linh hoạt và có thể được sử dụng cho nhiều loại hàng hóa khác nhau. Tuy nhiên, điều kiện này cũng có một số hạn chế. Do đó, người mua và người bán nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng điều kiện FCA cho hợp đồng mua bán quốc tế của mình.
Nội dung sử dụng các điều kiện FCA
2.1. Về phương thức vận tải:
Điều kiện FCA áp dụng cho mọi phương thức vận tải và vận tải đa phương tiện, bao gồm:
- Hàng không: Máy bay chở hàng
- Đường bộ: Xe tải, xe container
- Đường thủy: Tàu biển, sà lan
- Đường biển: Tàu container, tàu chở hàng rời
2.2. Chuyển giao hàng hóa và rủi ro (Free Carrier):
2.2.1. Hai cách thức chuyển giao:
Tại cơ sở của người bán: Người bán chuyển giao hàng hóa cho người mua sau khi đã xếp đầy đủ lên phương tiện vận tải do người mua chỉ định đến lấy hàng.
Tại địa điểm giao hàng khác: Người bán chuyển giao hàng hóa sau khi đã đặt dưới quyền định đoạt của người chuyên chở hoặc người khác do người mua chỉ định và trên phương tiện vận tải của người bán chở đến nơi giao hàng và sẵn sàng để dỡ xuống.
2.2.2. Chuyển giao rủi ro:
Rủi ro được chuyển giao từ người bán sang người mua tại địa điểm giao hàng, bất kể địa điểm đó là cơ sở của người bán hay nơi khác. Kể từ thời điểm chuyển giao rủi ro, người mua chịu trách nhiệm cho mọi chi phí và rủi ro liên quan đến hàng hóa.
2.3. Nơi giao hoặc địa điểm giao hàng cụ thể:
2.3.1. Tầm quan trọng:
Nơi giao hàng là điểm chuyển giao rủi ro, do đó cần được quy định rõ ràng, cụ thể để xác định trách nhiệm của các bên. Việc xác định địa điểm giao hàng cụ thể giúp người bán và người mua tính toán chi phí và rủi ro chính xác hơn.
2.3.2. Quy định về địa điểm giao hàng:
Hai bên nên thỏa thuận cụ thể địa điểm giao hàng tại nơi giao hàng chỉ định. Nếu không có thỏa thuận cụ thể, người bán có quyền lựa chọn điểm giao phù hợp nhất trong số các điểm giao hàng có sẵn tại nơi giao hàng chỉ định.
2.4. Nghĩa vụ thông quan xuất khẩu và nhập khẩu:
Người bán chịu trách nhiệm thông quan xuất khẩu hàng hóa (nếu cần). Người bán không có nghĩa vụ thông quan nhập khẩu, thông quan quá cảnh, trả thuế nhập khẩu và các chi phí liên quan.
2.5. Vận đơn với dấu On-board khi sử dụng điều kiện FCA:
FCA áp dụng cho mọi phương thức vận tải, bao gồm cả vận tải đa phương thức. Incoterms 2020 bổ sung quy định về việc người chuyên chở phải phát hành vận đơn có dấu On-board cho người bán nếu người mua chỉ định.
2.6. So sánh FCA với các điều kiện Incoterms khác:
FCA tương tự như EXW nhưng người bán có trách nhiệm bốc hàng lên phương tiện vận tải. Khác với CPT và CIP ở chỗ người bán không chịu trách nhiệm ký hợp đồng vận tải hoặc mua bảo hiểm cho hàng hóa.
Trách nhiệm của 2 bên người mua và người bán trong điều kiện DCA
Điều kiện DCA (Giao hàng tại nơi đến đã thông quan) trong Incoterms 2020 quy định trách nhiệm của người mua và người bán như sau:
Trách nhiệm của người bán:
Giao hàng hóa đã thông quan tại nơi đến do người mua chỉ định. Người bán chịu trách nhiệm cho tất cả các chi phí và rủi ro liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa đến nơi đến, bao gồm cả việc thông quan xuất khẩu và nhập khẩu.
Cung cấp cho người mua tất cả các chứng từ cần thiết để người mua có thể làm thủ tục thông quan nhập khẩu và nhận hàng. Các chứng từ này bao gồm:
- Hóa đơn thương mại
- Vận đơn
- Giấy chứng nhận xuất xứ
- Giấy phép nhập khẩu (nếu có)
- Các chứng từ khác theo yêu cầu của người mua
Trách nhiệm của người mua:
Thanh toán cho người bán giá trị hợp đồng theo các điều khoản thanh toán đã thỏa thuận.
Nhận hàng hóa tại nơi đến và chịu trách nhiệm cho tất cả các chi phí và rủi ro sau khi hàng hóa được giao.
Làm thủ tục thông quan nhập khẩu và chịu trách nhiệm cho tất cả các khoản thuế, phí và lệ phí liên quan.
Ngoài ra, người mua và người bán cũng có thể thỏa thuận thêm về các trách nhiệm khác, chẳng hạn như:
- Người bán có thể đồng ý chịu trách nhiệm cho việc mua bảo hiểm hàng hóa.
- Người mua có thể đồng ý chịu trách nhiệm cho việc bốc dỡ hàng hóa tại nơi đến.
Giá trị của các hợp đồng theo điều kiện FCA
Giá trị hợp đồng theo điều kiện FCA là một yếu tố quan trọng cần được xác định rõ ràng giữa hai bên mua bán. Giá trị này bao gồm các khoản chi phí liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa từ địa điểm giao hàng của người bán đến địa điểm nhận hàng của người mua.
Phí vận chuyển gồm:
- Phí cước vận tải: Chi phí này phụ thuộc vào phương thức vận chuyển, quãng đường vận chuyển, loại hàng hóa và trọng lượng hàng hóa. Người mua và người bán cần lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp để tối ưu hóa chi phí.
- Phí bốc dỡ hàng hóa: Chi phí bốc dỡ hàng hóa tại cảng/sân bay/kho bãi. Chi phí này có thể thay đổi tùy thuộc vào loại hàng hóa, phương thức vận chuyển và quy định của từng địa điểm.
- Phí bảo hiểm vận tải: Bảo vệ hàng hóa khỏi rủi ro mất mát, hư hỏng trong quá trình vận chuyển. Mức phí bảo hiểm phụ thuộc vào giá trị hàng hóa, phương thức vận chuyển và mức độ rủi ro.
- Phí thông quan: Chi phí liên quan đến thủ tục hải quan để xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa. Chi phí này thay đổi tùy thuộc vào quy định của từng quốc gia.
- Phí lưu kho: Chi phí lưu trữ hàng hóa tại kho bãi trong trường hợp cần thiết. Chi phí này phụ thuộc vào thời gian lưu kho, diện tích kho và loại hàng hóa.
Các loại phí khác như:
- Phí đóng gói: Chi phí cho bao bì, thùng carton, pallet, v.v. để đảm bảo an toàn cho hàng hóa trong quá trình vận chuyển. Chi phí này phụ thuộc vào loại hàng hóa, kích thước và yêu cầu đóng gói.
- Phí kiểm tra chất lượng: Chi phí cho các dịch vụ kiểm tra chất lượng hàng hóa trước khi giao hàng. Chi phí này phụ thuộc vào loại hàng hóa, yêu cầu kiểm tra và đơn vị thực hiện kiểm tra.
- Phí bảo hiểm hàng hóa: Bảo vệ hàng hóa khỏi rủi ro mất mát, hư hỏng sau khi giao hàng. Mức phí bảo hiểm phụ thuộc vào giá trị hàng hóa, thời gian bảo hiểm và mức độ rủi ro.
- Phí thanh toán: Chi phí liên quan đến việc chuyển tiền thanh toán giữa hai bên. Chi phí này phụ thuộc vào phương thức thanh toán và ngân hàng thực hiện giao dịch.
Ví dụ thực tế
Hợp đồng mua bán 1 tấn gạo với giá 10 triệu đồng/tấn. Địa điểm giao hàng: Kho của người bán tại TP.HCM. Địa điểm nhận hàng: Kho của người mua tại Hà Nội. Phương thức vận chuyển: Đường bộ.
=> Vậy Giá trị hợp đồng: Giá trị hàng hóa: 10 triệu đồng và phí vận chuyển: 2
Ưu điểm và nhược điểm của điều kiện giao hàng FCA
Ưu điểm:
Tính linh hoạt của FCA có thể áp dụng cho nhiều phương thức vận chuyển khác nhau, bao gồm đường bộ, đường thủy, đường hàng không và đường sắt.
Rõ ràng về trách nhiệm phân chia rõ ràng trách nhiệm giữa người mua và người bán. Người bán chịu trách nhiệm cho hàng hóa cho đến khi nó được giao cho người vận chuyển do người mua chỉ định.
Giảm chi phí cho người bán so với các điều kiện giao hàng khác như CIF hoặc CFR, FCA thường giúp người bán tiết kiệm chi phí vì họ không phải chịu trách nhiệm cho việc vận chuyển hàng hóa đến cảng đích hoặc địa điểm giao hàng cuối cùng.
Kiểm soát nhiều hơn cho người mua từ đo giúp cho phép người mua kiểm soát nhiều hơn đối với việc vận chuyển hàng hóa vì họ có thể lựa chọn người vận chuyển và phương thức vận chuyển phù hợp với nhu cầu của mình.
Nhược điểm:
Rủi ro cho người mua sau khi hàng hóa được giao cho người vận chuyển, người mua chịu mọi rủi ro liên quan đến mất mát, hư hỏng hoặc thất lạc.
Phức tạp về thủ tục FCA yêu cầu người mua phải thực hiện nhiều thủ tục hơn so với các điều kiện giao hàng khác, chẳng hạn như thủ tục thông quan xuất khẩu và nhập khẩu.
Chi phí cho người mua có thể phải chịu chi phí cao hơn cho việc vận chuyển hàng hóa nếu họ không có kinh nghiệm hoặc không có mối quan hệ với các công ty vận chuyển.
Khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp do FCA phân chia trách nhiệm một cách rõ ràng, việc giải quyết tranh chấp giữa người mua và người bán có thể trở nên khó khăn hơn so với các điều kiện giao hàng khác.
Lúc nào trách nhiệm giao hàng của người bán kết thúc
Trách nhiệm giao hàng của người bán không chỉ đơn giản là chuyển hàng đến tay bạn. Nó còn bao gồm việc đảm bảo hàng hóa được chuyển giao cho bên vận chuyển hoặc đại diện của họ một cách an toàn và đúng thời hạn.
Thời điểm cụ thể trách nhiệm giao hàng kết thúc phụ thuộc vào phương thức vận chuyển và điều khoản hợp đồng đã thỏa thuận giữa hai bên. Ví dụ:
- Giao hàng tại nơi bán: Trách nhiệm của người bán kết thúc khi bạn nhận hàng tại cửa hàng.
- Giao hàng tận nhà: Trách nhiệm của người bán kết thúc khi đơn vị vận chuyển giao hàng thành công đến địa chỉ bạn cung cấp.
- Giao hàng CIF (Cost, Insurance, and Freight): Trách nhiệm của người bán kết thúc khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng xuất khẩu.
